ΣΟΥΦΛΙ . . .

Το Σουφλί είναι κωμόπολη του νομού Έβρου και η έδρα του δήμου Σουφλίου. Βρίσκεται 67 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Αλεξανδρούπολης και 47 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Ορεστιάδας. Απλώνεται στην ανατολική πλευρά του λόφου του Προφήτη Ηλία, ενός από τα τελευταία υψώματα της οροσειράς της Ροδόπης. Το κέντρο της πόλης βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από τον ποταμό Έβρο. Το Σουφλί είναι κυρίως γνωστό για τη βιομηχανία του μεταξιού που αναπτύχθηκε εκεί από τα μέσα του 19ου αιώνα. Μέχρι τις αρχές του 1980 πολλοί κάτοικοι ασχολούνταν συστηματικά με τη σηροτροφία, ωστόσο διάφοροι παράγοντες οδήγησαν σταδιακά στην παρακμή της πόλης. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες για να επανέλθει η πόλη σταδιακά εκεί οπού ήταν στο παρελθόν και έτσι σήμερα δραστηριοποιούνται 65 σηροτρόφοι και λίγες οικοτεχνίες και εργοστάσια που κρατάνε ψηλά την παράδοση του Σουφλίου και χαρίζουν στους επισκέπτες όμορφα προϊόντα από την περιοχή.

           Σουφλί - Βας. Γεωργίου / Παπαναστασίου                                 Σουφλί - Αρχοντικό Μπρικά

Ιστορία

Αρχαιολογικά ευρήματα πιστοποιούν ότι η περιοχή κατοικούνταν κατά την διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου. Σύμφωνα με τον Τούρκο περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή, που αναφέρεται σε αυτό το 1667 με το όνομα Σοφουλού (Sofulu), το Σουφλί ήταν ένα κεφαλοχώρι απηλλαγμένο από τους φόρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η άνθησή του άρχισε τον 19ο αιώνα, οπότε και εξελίχθηκε σε ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο. Η δημιουργία του σιδηροδρομικού σταθμού το 1872 συνέβαλε σημαντικά στην οικονομική του ανάπτυξη. Ο πληθυσμός του αυξανόταν εντυπωσιακά και ενώ το 1877 είχε γύρω στους 4.680 κατοίκους, το 1908 έφτασε τους 12.000-13.000. Το Σουφλί γίνεται γνωστό κυρίως για το μετάξι. Τέσσερα εργοστάσια μεταξουργίας δημιουργούνται: των Αζαρία και Πάπο (1908), των Τζίβρε (1920), του Π. Χατζησάββα, του Τσιακίρη (1954) και το κρατικό εργοστάσιο. Ωστόσο η σηροτροφία και μεταξουργία δεν είναι η μόνη ασχολία των κατοίκων, καθώς ανάπτυξη έχουν παρουσιάσει η αμπελουργία και οινοποιία, η καροποιία και η σιδηρουργία.

Μετά την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης (1923) η Ανατολική Θράκη πέρασε στην κυριότητα του νεοσύστατου τουρκικού κράτους. Έτσι το Σουφλί με την ανακατανομή της γης έχασε μια σημαντική έκταση 70.000 στρεμμάτων που ήταν γεμάτη από μωρεόδεντρα, τα οποία αποτελούσαν την απαραίτητη τροφή του μεταξοσκώληκα.

Επιπλέον, με την εισαγωγή του εμπορίου του μεταξιού στο φορολογικό πλαίσιο της Ελλάδας επήλθε μείωση της παραγωγής και των εξαγωγών σε άλλες χώρες. Το τελειωτικό και πιο ισχυρό χτύπημα ήρθε με την ανακάλυψη της τεχνητής μεταξωτής ίνας. Το γεγονός αυτό διέκοψε την ανοδική πορεία της σηροτροφίας. Εκείνη την εποχή στο Σουφλί λειτουργούσαν τέσσερα εργοστάσια αναπήνισης, καθώς και πολλές οικοτεχνίες παραγωγής μεταξιού, τα οποία σταδιακά σταμάτησαν να λειτουργούν.

Γνωστό ως η "Πόλη του Μεταξιού", το Σουφλί είναι επίσης γνωστό για το κρασί του, το τσίπουρο, και τα κρέατά του.

Σύγχρονη εποχή

Στις 29 Αυγούστου 1936 ο δήμαρχος Δημήτρης Καλπάκας ανακοίνωσε τη διενέργεια της 6ης γεωργοκτηνοτροφικής έκθεσης. Η ανακάλυψη του συνθετικού μεταξιού και η πτώση της τιμής των κουκουλιών έχουν οδηγήσει στην παρακμή της σηροτροφίας. Τα μωρεόδεντρα γίνονται όλο και λιγότερα και μετά την ανακατανομή της γης έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Η παρακμή της σηροτροφίας, σε συνδυασμό με την έλλειψη των βιομηχανικών μονάδων, έχει αναγκάσει τον πληθυσμό να μετακινηθεί προς τις αστικές περιοχές ή ακόμη και στο εξωτερικό. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν 5 βιοτεχνίες παραγωγής μεταξωτών ειδών, καθώς και καταστήματα που εμπορεύονται μεταξωτά είδη. Το 1993 η παραγωγή κουκουλιών ανερχόταν σε 5.000 κιλά από 800.000 κιλά που ήταν το 1908.

Το Σουφλί έχει πληγεί από πλημμύρες στις περιοχές με χαμηλό υψόμετρο την δεκαετία του 1960, και τα έτη 1998, 2005 και 2006.

Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει πάλι η ενασχόληση με την παραγωγή κουκουλιού. Παρατηρείται μία νέα στροφή στη χρήση αυτού με διάφορους τρόπους, όπως στη δημιουργία κοσμημάτων, στη δημιουργία στεφάνων του γάμου, μπομπονιέρων.

 

Μουσεία

Λαογραφικό Μουσείο Σουφλίου "Τα Γνάφαλα"

Το Μουσείο αυτό είναι το παλιότερο μουσείο στο Σουφλί με μια σειρά εκθεμάτων και αντικειμένων από την ιστορία και την κουλτούρα της περιοχής με θεματικές όπως: μετάξι, πολιτισμός, θρησκεία, επαγγέλματα, μουσική, ένδυση, τέχνη του κεντήματος κ.ά.

           Λαογραφικό Μουσείο Σουφλίου ...                                       ... "Τα Γνάφαλα"

Τρεις γενιές τώρα η oικογένεια Μπουρουλίτη με μεράκι μαζεύει και συντηρεί αντικείμενα που κρατάνε ζωντανή την παράδοση του τόπου μας. Με κίνητρο την αγάπη για το Σουφλί και την ιστορία του, δημιούργησε τα «Γνάφαλα» το Λαογραφικό Μουσείο Σουφλίου, όπου εκθέτει μια αξιόλογη συλλογή παλιών αντικειμένων, που διατηρούν στο πέρασμα του χρόνου εικόνες που έφυγαν για πάντα.

Στο μουσείο θα δείτε από απλά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, αγροτικά και εκκλησιαστικά αντικείμενα μέχρι παραδοσιακές φορεσιές της περιοχής, κοσμήματα, πόρπες και εργόχειρα όλων των ειδών. Μπορείτε να πληροφορηθείτε για την ιστορία του Μεταξιού στο Σουφλί σ’ ένα χώρο που φτιάχτηκε ειδικά για την ενημέρωσή των επισκεπτών. Ακόμα μπορείτε να γνωρίσετε την ιστορία του Σουφλίου μέσα από ντοκουμέντα που σηματοδοτήσανε την περιοχή όπως πολιτικά και πολεμικά αρχεία, μουσικά όργανα που δημιουργούν την πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής και όλα αυτά εμπλουτίζονται με τη μεγάλη συλλογή που υπάρχει σε φωτογραφικό και έντυπο υλικό.

Η ξενάγηση είναι δωρεάν 365 μέρες το χρόνο, από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ. Το μουσείο δέχεται οργανωμένες ξεναγήσεις τουριστικών γκρούπ, σχολείων και λοιπών φορέων, συλλόγων και απλών επισκεπτών. Στον κάτω χώρο του μουσείου οι επισκέπτες μπορούνε να παρακολουθήσουν ένα ολιγόλεπτο ενημερωτικό βιντεάκι για την ιστορία του μεταξοσκώλικα και την ιστορία του Σουφλίου. Μπορείτε ακόμα να ξεφυλλίσετε ένα βιβλίο από την βιβλιοθήκη που διαθέτει συγγράμματα τοπικών συγγραφέων.

Από το 2006, το Λαογραφικό Μουσείο προσπάθησε να διευρύνει τις δραστηριότητές του και άρχισε μια σειρά από πολιτιστικές εκδηλώσεις στο Σουφλί. Το 2007 κατάφερε να τις κάνει θεσμό και από τότε διοργανώνει ένα πολιτιστικό Φεστιβάλ «ΤΑ ΓΝΑΦΑΛΑ» κάθε καλοκαίρι. Με θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, χορευτικά συγκροτήματα, εκθέσεις καλλιτεχνών με ζωγραφική, βίντεο τέχνη, φωτογραφία και ποίηση. Ακόμα τα τελευταία χρόνια η οικογένεια Μπουρουλίτη διοργανώνει ένα 3ήμερο δραστηριοτήτων για παιδιά με καλλιτεχνικά μαθήματα και παιχνίδια και φιλοξενεί ένα 3ήμερο φεστιβάλ Κινηματογράφου με βραβευμένες ευρωπαϊκές και ελληνικές ταινίες.

Μουσείο Τέχνης Μεταξιού

Σκοπός του μουσείου είναι να αναδείξει και να διασώσει την πλούσια παράδοση της περιοχής στη μεταξουργία, μέσα από πρωτότυπα εκθέματα σε συνδυασμό με την σύγχρονη τεχνολογία.

           Μουσείο Τέχνης Μεταξιού                                       Παραδοσιακή σουφλιώτικη φορεσιά

Το Μεταξουργείο «Τζίβρε»

Με είναι από μετάξι και τον κόπο των μεταξεργατριών είναι γραμμένη η ιστορία ενός από τα πλέον αναγνωρίσιμα κτίρια του Σουφλίου και ο λόγος για το μεταξουργείο «Τζίβρε». Το πάλαι ποτέ βιομηχανικό συγκρότημα παραγωγής μετάξης στέκει αγέρωχο στην πόλη του Μεταξιού, ανενεργό μεν, αλλά με πάρα πολλές ιστορίες να διηγηθεί.

Το «Τζίβρε» πρωτολειτούργησε το 1909. Η λειτουργία του διακόπηκε το 1913. Ξαναλειτούργησε το 1920 μέχρι το 1963, οπότε έκλεισε οριστικά και αφού ο πόλεμος του 40 είχε προκαλέσει ανεπανόρθωτες καταστροφές στην παραγωγή του μεταξιού.

           Το Μεταξουργείο «Τζίβρε»                                       Τζίβρε

Μουσείο Μετάξης

Το μουσείο παρουσιάζει όλες τις φάσεις και τα στάδια από την προβιομηχανική διαδικασία της εκτροφής των μεταξοσκωλήκων (σηροτροφία) και της επεξεργασίας του μεταξιού (μεταξουργία), μέσα στο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο που ανέδειξε την περιοχή ως σημαντικό μεταξοπαραγωγικό κέντρο της Ελλάδας (τέλη 19ου - μέσα 20ού αι).

           Το Μουσείο Μετάξης                                             Μεταξεργάτες

Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο

Το Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο στεγάζεται στο περίφημο αρχοντικό του Μπρίκα.

Το Αρχοντικό Μπρίκα χτίστηκε στο Σουφλί το 1890 για μια από τις πιο εύπορες οικογένειες της Θράκης, την οικογένεια Μπρίκα. Η κατασκευή του είναι τέτοια που εξυπηρετούσε έναν πολύ συγκεκριμένο σκοπό: Στο Αρχοντικό Μπρίκα εξασφαλίζονται οι κατάλληλες συνθήκες για την εκτροφή μεταξοσκωλήκων και την αποθήκευση ξηρών κουκουλιών. Επιστρατεύτηκαν ειδικοί μάστορες από την Προύσα και δημιούργησαν ένα από τα πιο όμορφα κτήρια ολόκληρης της περιοχής.

Το Αρχοντικό Μπρίκα είναι τριώροφο με τον καμπύλο εξώστη του να ξεχωρίζει, όπως και το ξύλινο αέτωμα. Είναι τοποθετημένο πάνω σε υπερυψωμένο λιθόκτιστο βάθρο. Έχει τονισμένες γωνίες με πλινθόκτιστες οδοντώσεις και τριπλά υπέρυθρα. Χρησίμευε για κατοικία του ιδιοκτήτη και της οικογένειάς του και βέβαια ως χώρος εκτροφής και αποθήκης μεταξοσκωλήκων και κουκουλιών. Η οικογένεια έκανε δωρεά το Αρχοντικό Μπρίκα στο δημόσιο το 1991 και σήμερα στεγάζει το Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο Σουφλίου.

           Το Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο                                             Το Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο

 

Ναοί

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου

Ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου θεμελιώθηκε στα 1818 και τελείωσε στα 1862 - 1863. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι έργο (1861) του ξυλογλύπτη «Ταλιαδούρου» Σταμάτη Μαδυτινού (από τη Μάδυτο της Ανατολικής Θράκης).

Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου

Ο Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου κτίστηκε το 1848.

           Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου                                             Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου

 

Άλλοι μικρότεροι ναοί είναι ο Άγιος Ανδρέας, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Τρύφων, ο Τίμιος Σταυρός και ο Άγιος Νεκτάριος.


<- πίσω