ΤΡΙΚΑΛΑ . . . Τα Τρίκαλα είναι πόλη της δυτικής Θεσσαλίας, πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων και του Δήμου Τρικκαίων. Η πόλη διασχίζεται από τον ποταμό Ληθαίο, ο οποίος αποτελεί παραπόταμο του Πηνειού. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία στην Απογραφή του 2021 η πόλη των Τρικάλων είχε πληθυσμό 62.064 κατοίκους, ενώ ο Δήμος Τρικκαίων είχε 78.508 κατοίκους. Βρίσκεται πολύ κοντά στα Μετέωρα και την Καλαμπάκα και στον ορεινό όγκο της νότιας Πίνδου όπου βρίσκονται γνωστοί προορισμοί (Ελάτη, Περτούλι και Πύλη). Η πόλη των Τρικάλων είναι ιδιαίτερα γραφική με χαρακτηριστικά αξιοθέατα και σημεία ενδιαφέροντος.          Πάρκο στα Τρίκαλα                                                          Ο ποταμός Ληθαίος στα Τρίκαλα Ιστορία Η ευρύτερη περιοχή των Τρικάλων κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους και οι πρώτες ενδείξεις ζωής στο σπήλαιο της Θεόπετρας φτάνουν ως το 49.000 π.Χ. περίπου. Έχουν επίσης ανακαλυφθεί νεολιθικοί οικισμοί από το 6.000 π.Χ. στο Μεγάλο Κεφαλόβρυσο και άλλες τοποθεσίες. Η πόλη των Τρικάλων είναι χτισμένη πάνω στην αρχαία πόλη Τρίκκα ή Τρίκκη, η οποία ιδρύθηκε γύρω στην 3η χιλιετία π.Χ. και ονομάστηκε έτσι από τη νύμφη Τρίκκη, κόρη του Πηνειού ή κατ' άλλους του Ασωπού ποταμού. Η πόλη ήταν σημαντικό κέντρο της αρχαιότητας, καθώς εδώ έζησε και έδρασε ο Ασκληπιός, που σήμερα αποτελεί έμβλημα του Δήμου Τρικκαίων, ο οποίος ήταν και βασιλιάς της πόλης. Στην περιοχή υπήρχε μάλιστα ένα από τα σημαντικότερα και αρχαιότερα Ασκληπιεία της εποχής. Η πόλη φέρεται επίσης, με βάση τον «Κατάλογο Νηών» στην Ιλιάδα του Ομήρου να συμμετέχει στον Τρωικό Πόλεμο στην πλευρά των Ελλήνων, με τριάντα πλοία και αρχηγούς τους γιατρούς γιους του Ασκληπιού Μαχάωνα και Ποδαλείριο. Η πόλη υπήρξε πρωτεύουσα βασιλείου κατά τη μυκηναϊκή εποχή και αργότερα αποτέλεσε κέντρο του κράτους της Εστιαιώτιδας που καταλάμβανε περίπου τη σημερινή έκταση του νομού Τρικάλων και περιγράφεται από το γεωγράφο Στράβωνα. Κατά τους ιστορικούς χρόνους, η πόλη της Τρίκκης και η γύρω περιοχή του ποταμού γνώρισε ανάπτυξη. Έπεσε στα χέρια των Περσών το 480 π.Χ., ενώ περίπου δέκα χρόνια αργότερα προσχώρησε στη νομισματική ένωση Θεσσαλέων. Το 352 π.Χ. ενώθηκε με τη Μακεδονία του Φιλίππου Β΄. Έγινε θέατρο σκληρών μαχών ανάμεσα σε Μακεδόνες και Ρωμαίους, κατά την εισβολή των τελευταίων στην Ελλάδα, καθώς ο Φίλιππος Ε΄ και ο γιος του Περσέας προσπαθούσαν να την κρατήσουν ελεύθερη, χωρίς τελική επιτυχία αφού το 168 π.Χ. κατακτήθηκε.          Αρχαιολογικός χώρος Ασκληπιείου                                                          Το Κουρσούμ Τζαμί Μετέπειτα η πόλη και η περιοχή αποτέλεσε τμήμα του Βυζαντίου. Τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες η πόλη και η περιοχή γνώρισε όλους τους τότε εισβολείς στο Βαλκανικό χώρο: Γότθους (396), Ούννους (447), Σλάβους (577), Βούλγαρους (976-1025), Νορμανδούς (1081), Καταλανούς (1309-1311) και από το 1204 τους Φράγκους, ενώ ξαναγύρισε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και το Δεσποτάτο της Ηπείρου. Στις αρχές της χιλιετίας η πόλη παρουσιάζεται για πρώτη φορά με το σημερινό της όνομα, Τρίκαλα, στην Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνής. Η πόλη κατακτάται τελικά από τους Οθωμανούς το 1395 και γίνεται σημαντικό κέντρο οικοτεχνίας, με ονομαστά μάλλινα υφαντά και προϊόντα δέρματος. Γίνεται πρωτεύουσα του Σαντζακίου Τρικάλων, δηλαδή μιας μεγάλης περιφέρειας που περιελάμβανε τη Θεσσαλία και ένα μέρος της Στερεάς Ελλάδας, από την αρχή της τουρκοκρατίας μέχρι το 1770. Επίσης αποτέλεσε σημαντικό πνευματικό κέντρο, καθώς για ένα μεγάλο μέρος της Τουρκοκρατίας (1543-1854) λειτούργησε εδώ η Σχολή Τρίκκης (και αργότερα Ελληνική Σχολή) στην οποία δίδαξαν γνωστοί διδάσκαλοι της εποχής, όπως ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος. Το 1601 ο Μητροπολίτης Λαρίσης και Τρικάλων Διονύσιος ο Φιλόσοφος, κήρυξε την επανάσταση κατά των Τούρκων, με το σύνθημα «Τρίκκη Βυζάντιο ανακτήσει», η οποία όμως απέτυχε. Στις 23 Αυγούστου του 1881, με τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, η πόλη περνάει σε ελληνική κυριαρχία μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης Θεσσαλίας και μέρος της Ηπείρου. Θα ξαναβρεθεί υπό Τουρκική κυριαρχία με τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 για ένα περίπου χρόνο, μέχρι την τελική της ενσωμάτωση στην Ελλάδα (1898). Στη συνέχεια τα Τρίκαλα έπαιξαν βασικό ρόλο στις αγροτικές κινητοποιήσεις των αρχών του 20ού αιώνα εναντίον των τσιφλικάδων και υπήρξαν ο τόπος ίδρυσης του πρώτου Γεωργικού Συνεταιρισμού στην Ελλάδα, το 1906. Μία από τις πιο σημαντικές και μεγάλες καταστροφές που υπέστη η πόλη ήταν η μεγάλη πλημμύρα του Ιουνίου του 1907, όταν τη νύκτα στις 3 Ιουνίου μετά από πρωτοφανείς βροχοπτώσεις, «με το καρδάρι» κατά την τοπική έκφραση, ξεχείλισαν όλα τα γύρω ποτάμια, ο Ληθαίος, ο Αϊμονιώτης, ο Κουμέρκης και ο Σαλαμπριάς με συνέπεια την επομένη το πρωί να έχει μετατραπεί ο κάμπος σε τεράστια λίμνη. Στην πλημμύρα εκείνη έχασαν τη ζωή τους 80 κάτοικοι, περίπου 200 οικίες κατέρρευσαν, καθώς και το γυμνάσιο, και χιλιάδες ζώα πνίγηκαν. Οι δε λοιπές καταστροφές υπήρξαν τεράστιες με διακοπή της συγκοινωνίας αφού και η σιδηροδρομική γραμμή είχε παρασυρθεί. Την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης κατά τη διάρκεια της κατοχής τα Τρίκαλα αποτέλεσαν ιδιαίτερο πεδίο δράσης. Από τα Τρίκαλα καταγόταν ο στρατηγός του ΕΛΑΣ Στέφανος Σαράφης. Στα Τρίκαλα επίσης εκτέθηκε σε δημόσια θέα το κεφάλι του Άρη Βελουχιώτη μετά τον θάνατό του. Η πόλη απελευθερώθηκε από τη ναζιστική κατοχή στις 18 Οκτώβρη του 1944. Αξιοθέατα Το Ασκληπιείο της αρχαίας Τρίκκης, το αρχαιότερο και σημαντικότερο της Ελλάδας κατά τον Στράβωνα. Πιθανολογείται ότι μεγάλο μέρος του βρίσκεται κάτω από τη συνοικία Βαρούσι. Προς το παρόν στην περιοχή έχουν ανασκαφεί ρωμαϊκά λουτρά και ψηφιδωτά, καθώς και δημόσιο κτίριο των ελληνιστικών χρόνων με ψηφιδωτό, όπου απεικονίζεται ο βασιλιάς των Ηδωνών της Θράκης Λυκούργος. Το Βυζαντινό Κάστρο της πόλης, που κατασκευάστηκε από τον Ιουστινιανό πάνω στην αρχαία Ακρόπολη της Τρίκκης κατά τον 6ο μ.Χ. αιώνα, με τριπλό τείχος. Ανακατασκευάστηκε αργότερα από τους Οθωμανούς, οι οποίοι το 17ο αιώνα τοποθέτησαν και ένα τεράστιο ρολόι πάνω σε πύργο, που συνοδευόταν από μια καμπάνα βάρους 650 κιλών. Το 1936 τοποθετήθηκε άλλο ρολόι από τον δήμαρχο Θεοδοσόπουλο και παραμένει ως σήμερα το σήμα κατατεθέν της πόλης. Στο τρίτο διάζωμα του φρουρίου, από τον πυθμένα ενός πηγαδιού, ξεκινά τούνελ που διέσχιζε το λόφο του Προφήτη Ηλία και κατέληγε στο δρόμο προς Καλαμπάκα. Σήμερα το Φρούριο φιλοξενεί το υπαίθριο θέατρο του Δήμου, ενώ είναι επισκέψιμο το ρολόι με θέα όλη την πόλη. Το Τζαμί του Οσμάν Σαχ, κτίσμα του 16ου αιώνα σχεδιασμένο από τον Μιμάρ Σινάν. Το τζαμί ονομάζεται και Κουρσούμ Τζαμί από την τουρκική λέξη κουρσούμ, που σημαίνει μόλυβδος, καθώς ο θόλος του είναι μολυβοσκέπαστος. Βρίσκεται κοντά στον Ληθαίο ποταμό και πίσω από το τζαμί σώζεται το μαυσωλείο του Οσμάν Σαχ, ανεψιού του σουλτάνου Σουλεϊμάν, το οποίο είναι ένα οκταγωνικής κάτοψης κτίσμα που καλύπτεται με ημισφαιρικό θόλο. Κατά την παράδοση ο Οσμάν Σαχ έκτισε το τζαμί, επειδή στα Τρίκαλα θεραπεύτηκε από αρρώστια που τον ταλαιπωρούσε. Το τζαμί σήμερα είναι μνημείο προστατευόμενο από την UNESCO και χρησιμεύει ως χώρος ήπιων εκδηλώσεων. Η παλιά πόλη, η οποία αποτελείται από τις συνοικίες Βαρούσι και παλιά Μανάβικα. Το Βαρούσι βρίσκεται στις παρυφές του Φρουρίου. Τα γραφικά σοκάκια του έγιναν γνωστά ως «Δυο στενά» και «Στενά του Σακαφλιά» από τον Βασίλη Τσιτσάνη. Επί τουρκοκρατίας ήταν χριστιανική συνοικία, μέχρι τη δεκαετία του 1930 η αρχοντογειτονιά των Τρικάλων και σήμερα είναι στο σύνολο της διατηρητέα. Τα παλιά βαρουσιώτικα σπίτια κτισμένα μεταξύ 17ου και 19ου αι. και οι πολυάριθμες εκκλησίες αντικατοπτρίζουν την οικονομική και πολιτιστική άνθιση του 18ου και 19ου αιώνα που ήταν αποτέλεσμα της ανάπτυξης του εμπορίου και της βιοτεχνίας. Το Βαρούσι διακρίνεται για τα όμορφα αρχοντικά με τους περίτεχνους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς και τις μακριές μαρκίζες. Στη συγκεκριμένη συνοικία βρίσκονται οι παλαιότερες εκκλησίες της πόλης, οι οποίες βρίσκονται χτισμένες πολύ κοντά η μία στην άλλη. Οι σωζόμενοι σήμερα ναοί είναι των Αγίων Ανάργυρων (τοιχογραφίες του 1575), του Αγίου Δημητρίου (πριν το 1588), του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος και του Αγίου Παντελεήμονος (14ου αιώνα), του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (1674), της Αγίας Μαρίνας (1766), της Αγίας Παρασκευής (1843), της Παναγίας Φανερωμένης ή του Γενεσίου της Θεοτόκου (1853), της Παναγίας Επισκέψεως (1867), του Αγίου Στεφάνου (1882) και του Αγίου Νικολάου. Προέκταση του Βαρουσίου στη βόρεια πλευρά του λόφου του Προφήτη Ηλία μέχρι το ποτάμι, αποτελεί η συνοικία Κουτσομύλια, με τα ίδια αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά. Συνέχεια της συνοικίας Βαρούσι μέχρι και την κεντρική πλατεία είναι τα "παλιά Μανάβικα", γειτονιά της παλιάς πόλης με χαρακτηριστική, ομοιόμορφη αρχιτεκτονική. Εκεί βρίσκονται μερικές από τις καλύτερες ταβέρνες και καφέ-μπαρ της πόλης.     Το Βαρούσι (παλιά πόλη)                                                          Η κεντρική γέφυρα Ο Λόφος του Προφήτη Ηλία, ένας αξιόλογος πνεύμονας πρασίνου με θέα την πόλη και σε κοντινή απόσταση από το κέντρο της πόλης. Στο συγκεκριμένο λόφο βρίσκεται η εκκλησία του Προφήτη Ηλία (του 1896) το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στη θέση Ντάπια και ο Ζωολογικός Κήπος της πόλης που ανάμεσα σε άλλα φιλοξενεί στρουθοκαμήλους, άλογα, ελάφια και αρκετά είδη πουλιών. Ο Ληθαίος ποταμός που διασχίζει το κέντρο και χωρίζει την πόλη στα δύο και η Κεντρική Γέφυρα, η οποία ενώνει την κεντρική πλατεία με τον πεζόδρομο της Ασκληπιού, κατασκευασμένη το 1886 από Γάλλους μηχανικούς. Χαρακτηριστικό και το άγαλμα του Ασκληπιού πάνω στην ομώνυμη γέφυρα του Ληθαίου. Ο Μύλος Ματσόπουλου, που κατασκευάστηκε το 1884 και σήμερα είναι ιστορικό-βιομηχανικό πάρκο και πολιτιστικό κέντρο αποτελώντας ένα από τα πιο σημαντικά νεότερα πολιτιστικά μνημεία της πόλης των Τρικάλων. Ένα βιομηχανικό κτίριο πρωτοπόρο για την εποχή του (1884), σε βαλκανικό επίπεδο, πόλος γενικότερης ανάπτυξης της πόλης μετά την απελευθέρωση (1881) με τον μηχανολογικό εξοπλισμό του να σώζεται σήμερα ακέραιος στη θέση του. Τα τελευταία χρόνια διοργανώνεται στον Μύλο του Ματσόπουλου, κατά την περίοδο Χριστουγέννων, το διάσημο χριστουγεννιάτικο θεματικό πάρκο «Μύλος των Ξωτικών». Ο Μύλος λειτουργεί ως μουσείο και είναι επισκέψιμος όλο το χρόνο.          Ο μύλος Ματσόπουλου                                                          Μύλος των Ξωτικών Το κτήριο του Σιδηροδρομικού Σταθμού, που βρίσκεται στο τέρμα της οδού Ασκληπιού. Την κατασκευή του κτιρίου την ανέλαβε το 1886 η γαλλική κατασκευαστική εταιρεία του δικτύου των σιδηροδρόμων την εποχή της κυβέρνησης του Χαρίλαου Τρικούπη. Το κτήριο της Σχολής Μονίμων Υπαξιωματικών, αρχιτεκτονικό και ιστορικό μνημείο νεοκλασικού ρυθμού. Έγιναν επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου, το 1910, όταν η πόλη ήταν ακόμη ακριτική και προετοιμαζόταν ο Ελληνοτουρκικός και οι Βαλκανικοί πόλεμοι του 1912 – 1913. Από το 1975 φιλοξενεί τη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών του Στρατού Ξηράς.        Ο σιδηροδρομικός σταθμός    Η Δωροθέα Σχολή, όπου στεγάζεται η Δημοτική Φιλαρμονική Το δικαστικό μέγαρο, πέτρινο κτίσμα της τουρκοκρατίας, στο οποίο στεγαζόταν το τούρκικο διοικητήριο. Από το 1915 στεγάζονται τα δικαστήρια της πόλεως. Τα Παλαιά Ψυγεία-Παγοποιεία Κλιάφα, ένα χαρακτηριστικό βιομηχανικό κτίσμα του 1926, το οποίο ανακαινίστηκε με δαπάνη της εταιρείας, διατηρώντας την αρχιτεκτονική του γραμμή και ένα μεγάλο μέρος του μηχανολογικού του εξοπλισμού. Λειτουργεί σήμερα ως πολιτιστικό κέντρο. Το Χαμάμ του Οσμάν Σαχ του 16ου αιώνα. Πρόκειται για δίδυμο Οθωμανικό λουτρό, πιθανότατα σε σχέδια του αρχιτέκτονα Μιμάρ Σινάν. Χτισμένο δίπλα στον ποταμό Ληθαίο, βρίσκεται κοντά στο Κουρσούμ Τζαμί, δίπλα από τον ναό του Αγίου Κωνσταντίνου και μαζί με το τζαμί αποτελούσε μέρος συγκροτήματος κτιρίων, που ίδρυσε ο διοικητής του Σαντζακίου των Τρικάλων Οσμάν Σαχ. Μετά από μετατροπές στη μορφή του κτηρίου, φιλοξενήθηκαν οι φυλακές της πόλης από το 1893 έως το 2006. Πλέον το χαμάμ αναπαλαιώθηκε και είναι επισκέψιμο, ενώ στον πάνω όροφο του κτηρίου στεγάζεται το Μουσείο Τσιτσάνη. Ο Βασίλης Τσιτσάνης υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους 'Ελληνες δημιουργούς του 20ου αιώνα.          Άποψη της πόλης                                                          Τοιχογραφία στη συνοικία Παλιά Μανάβικα Μουσεία Λειτουργούν στην πόλη των Τρικάλων τα ακόλουθα μουσεία: Μουσείο Τσιτσάνη: Λειτουργεί από τον Μάρτιο του 2017, φιλοξενώντας μουσειακή συλλογή και στοιχεία για τον μεγάλο Έλληνα συνθέτη Βασίλη Τσιτσάνη. Στη θέση του βρίσκονταν οι παλιές φυλακές Τρικάλων, που λειτουργούσαν στον ίδιο χώρο μέχρι το 2006, ενώ το κτίριο είναι το Χαμάμ του 16ου αιώνα του οποίου η αλλαγή χρήσης σε φυλακές έγινε στα τέλη του 19ου αιώνα. Οι τέσσερις αίθουσες του Μουσείου αποτελούν χώρο πολιτισμού, καθώς διοργανώνονται εκδηλώσεις, συναυλίες, παραστάσεις, εκθέσεις. Συναυλίες διοργανώνονται και στον αύλειο χώρο του Μουσείου. Πριν τη λειτουργία του, λειτουργούσε το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής. Τρικαλινών Δημιουργών, με οπτικοακουστικό και έντυπο υλικό σχετικό με τους μουσικούς που κατάγονται από τα Τρίκαλα και τη μουσική κληρονομιά της πόλης. Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο: Ιδρύθηκε το 1991 και λειτουργεί στην οδό Γαριβάλδη 6. Εκτίθενται αντικείμενα καθημερινής χρήσης, λαϊκής τέχνης, ενδυμασίες, εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων από τα τέλη του 18ου αιώνα έως τα μέσα του 20ού. Στη συλλογή, επίσης, περιλαμβάνονται φωτογραφίες και έντυπα της ίδιας περίοδου, ενώ το μουσείο, σε συνεργασία με το Σύλλογο Φίλων Λαογραφικού Μουσείου, διοργανώνει εκδηλώσεις και αναβιώσεις παραδοσιακών εθίμων. Δημοτικό Ιστορικό Αθλητικό Μουσείο: Ιδρύθηκε το 1998 με βάση το συλλεκτικό υλικό του Βασίλη Πελίγκου, το αρχείο του Σπύρου Μπονώτη και δωρεές αθλητών και ανωνύμων. Στεγάζεται σε διώροφο νεοκλασικό κτίριο και η παρουσίαση των εκθεμάτων διαρθρώνεται σε τρεις αίθουσες, όπου παρουσιάζεται η αθλητική ιστορία των Τρικάλων από το 1896 μέχρι σήμερα. Λειτουργεί επίσης Αίθουσα Τροπαίων του τοπικού αθλητισμού καθώς και αναγνωστήριο με βιβλιοθήκη και πολυμέσα. Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού εταιρείας «Κλιάφα»: Στεγάζεται στα παλαιά Ψυγεία-Παγοποιεία Κλιάφα και λειτουργεί ως μουσείο της εταιρίας, αλλά και ως μουσείο της πόλης των Τρικάλων. Πέρα από τις ενότητες τις σχετικές με την ιστορία της πόλης και της εταιρείας, στεγάζει επίσης παραδοσιακό τυπογραφείο, παλιό φαρμακείο, καθώς και παιδική και εφηβική βιβλιοθήκη με 6.000 τίτλους, πολυμέσα και χώρο ειδικά διαμορφωμένο για την αφήγηση παραμυθιών. Μουσείο Δημήτρη και Λέγκως Κατσικογιάννη: Ιδρύθηκε το 1994 και στεγάζεται στα πρώην ψυγεία της ΑΓΡΕΞ στην Αγία Μονή. Στο μουσείο εκτίθενται 1.236 πίνακες και 114 γλυπτά και σχέδια. Μουσείο Ιεράς Μητροπόλεως: Στεγάζεται στο Μητροπολιτικό Μέγαρο της πόλης και αποτελείται από τις αίθουσες: Εκκλησιαστικό Μουσείο, με εκκλησιαστικά είδη, εικόνες και άμφια, Λαϊκό Μουσείο με λαογραφικά και είδη καθημερινής χρήσης παρελθόντων ετών, και Βιβλιοθήκη που λειτουργεί και ως αναγνωστήριο ανοιχτό στο κοινό και περιλαμβάνει 19.000 τίτλους. Μύλος Ματσόπουλου: Κατασκευάστηκε το 1884 και σήμερα είναι ιστορικό-βιομηχανικό πάρκο και πολιτιστικό κέντρο. Στεγάζει επίσης τον Δημοτικό Κινηματογράφο και Θέατρο αλλά και συνεδριακό κέντρο, όπως και κάθε Χριστούγεννα τον Μύλο των Ξωτικών. Συλλογή Αρχείων & Πάσης Φύσεως Ντοκουμέντων της Δημοτικής Φιλαρμονικής Τρικάλων: Η Συλλογή αυτή περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό από εμφανίσεις της Δημοτικής Φιλαρμονικής Τρικάλων από την ίδρυση της (1886 προφητικές μαρτυρίες, 1902 επίσημη ίδρυση) έως σήμερα καθώς και μισθολογικές καταστάσεις, μαθητολόγια, παλαιά μουσικά όργανα και στολές. Η Συλλογή καθώς και η Δημοτική Φιλαρμονική στεγάζονται στο κτίριο της Δωροθέας Σχολή επί της οδού Στέφανου Σαράφη.          Το Ρολόι του Φρουρίου                                                          Βαρούσι Τρικάλων